Woensdrecht – In het hart van de Brabantse gemeente Woensdrecht ligt een vergeten stukje spoorweggeschiedenis dat vandaag de dag weer actueel wordt: het voormalige station Woensdrecht (Wsd). Gelegen aan de Zeeuwse Lijn – de historische spoorverbinding tussen Roosendaal en Vlissingen – opende het station zijn deuren op 1 juli 1868 als een klassiek SS 5e klasse station. Hoewel het in 1938 zijn functie als reizigersstation verloor, krijgt het gebied rondom Woensdrecht opnieuw strategische betekenis in het licht van de geplande NAVO-goederencorridor.
1026 woorden – 5 minuten
De oude tramlijn Antwerpen – Tholen
Vanaf 1882 reden er trams tussen Antwerpen en Tholen via onderstaande route via Bergen op Zoom en Woensdrecht. De lijn kende haltes in onder Hoogerheide en Calfven en eindigde bij de grenspost Ossendrecht. Daar bevond zich een rangeerterrein en een douanepost. Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd de grensovergang bij Ossendrecht gesloten en in 1934 werd het Nederlandse deel van de tramlijn definitief opgebroken, waarmee een einde kwam aan een unieke verbinding tussen de Antwerpse haven en Nederland. In 1945 werd het douanegebouw ten zuiden van Ossendrecht door een V1 vernietigd. Lees ook onderaan de pagina het korte verhaal van Frank Seberechts over de Zwarte Vrijdag op 13 oktober 1944 met daaronder een V1 en V2 inslagenkaart Ossendrecht en Antwerpen.
Spoorlijn 11
Al meer dan honderd jaar wordt gesproken over het herstellen van de oude tramlijn Antwerpen – Bergen op Zoom en nu lijkt alles in een stroomversnelling te geraken vanwege de enorme Navo budgetten die Nederland en Belgie beschikbaar hebben gesteld om militaire infrastructurele projecten van de grond te krijgen. Een van de projecten die de Navo als eerste wil realiseren is het aansluiten van de Belgische Spoorlijn 11 (havenspoorlijn) op de Nederlandse Staatslijn F (Zeeuws-Brabantse Lijn) waarmee niet alleen militair goederentransport tussen de havens van Rotterdam en Antwerpen maar ook tussen Moerdijk en Vlissingen mogelijk wordt.
Brabantse Ruit
Het verbinden van de twee spoorlijnen heeft verder als groot voordeel dat reguliere goederentreinen vanuit Vlissingen, Rotterdam en Moerdijk straks niet meer door dichtbevolkte steden als Roozendaal, Breda, Tilburg, Eindhoven en Helmond naar Venlo en daarna naar Duitsland hoeven te rijden maar dat zij, zoals de Province Noord Brabant graag wil via Belgische spoor goedkoop en snel naar Duitsland kunnen worden getransporteerd.
Route goederenspoor
Het is de bedoeling dat vanuit Rotterdam een goederenspoorlijn komt die ten westen van Spijkenisse het Hartelkanaal oversteekt en dan bovengronds via Zuidland en Piershil naar Nieuwendijk gaat waar het spoor in een tunnel onder het Haringvliet en het Volkerak naar Dinteloord gaat en daar komt het spoor weer bovengronds te rijden vanwaar het ten oosten van Steenbergen en Bergen op Zoom.
Ten hoogte van Bergen Op Zoom wordt het goederenspoor zowel ten Noorden als ook ten Zuiden van Bergen op Zoom met het trace van de huidige Zeeuws-Brabantse spoorlijn geknoopt om daarna door te lopen richting de haven van Antwerpen. Door de dubbele knoop ontstaat er ook veel tijdwinst voor goederentreinen tussen Vlissingen, Moerdijk en Roosendaal. Bovendien kunnen goederentreinen bij problemen op de Havenroute dan alsnog de Brabantroute of de Betuweroute nemen door na Roosendaal richting Breda of Dordrecht te rijden.
Electrificatie
Probleem is wel dat de NAVO tegen electrificatie is en Infrabel juist in 2023 aankondigde de goederenspoorlijn 11 te verdubbelen en voor 30 miljoen euro volledig te elektrificeren. Eind dit jaar moeten de werkzaamheden klaar zijn en dan kan men vanaf maart 2026 met de eerste electrische treinen op deze havenspoorlijn rijden. De Navo is daar fel tegen gekant omdat de palen en bovenleiding groot afwijkend transport onmogelijk maakt.
IJzeren Rijn
Belgie zal naar verwachting wel eerst eisen dat de IJzeren Rijn door Limburg nu eindelijk gerealiseerd wordt. Deze lijn is vanuit militair-economisch oogpunt minstens zo belangrijker als dan de Navo goederenlijn tussen Rotterdam en Antwerpen. Als de IJzeren Rijn na iets meer dan 30 jaar weer geopend wordt zal dit zeker de binnensteden Breda, Tilburg, Eindhoven, Helmond en Venlo kunnen ontlasten. Hieronder het mogelijke nieuwe 10 km lange IJzeren Rijn trace (in rood) dat het Tennet hoogspanningskabels volgt ter vervangen van het oude trace (in blauw onderbroken) langs het industrieterrein Roerstreek.
Zwarte Vrijdag
Tijdens de Slag Om De Schelde kwam Station Woensdrecht midden in de vuurlinie te liggen. Aan de ene kant van het spoor de Duitsers die zich hadden verschanst in Woensdrecht aan de andere kant de Canadezen die samen met Poolse en Engelse eenheden de weerszijden van de Schelde probeerden te bevrijden van de Nazi’s. De verliezen aan beide zijden waren enorm.
Frank Seberechts schrijft in zijn boek Vechten voor Vrede het volgende over:
Wanneer de geaillieerden eind september over het Albertkanaal komen, ligt de weg naar de Nederlandse grens open. Op 24 september bevrijden Engelse troepen Turnhout. Op 2 oktober bereiken geailliieerde troepen de grens nabij Baarle-Hertog. Op 2 oktober begint de 2e Canadese infanteriedivisie vanuit Antwerpen op te rukken naar het noorden, om de toegant tot Zuid-Beveland te veroveren. De Duitsers verdedigen hardnekkig hun stellingen rond Woensdrecht. De Canadeze lijden zware verliezen in deels onder water gezet land, met boobytraps en landmijnen. Op ‘zwarte vrijdag’ 13 oktoer behoudt het The Black Watchataljon de vier Canadese 5e infanteriebrigade nog weinig manschappen: de vier compagniescommandanten sneuvelen en van de negentig soldaten van een compagnie blijven er nog vier over. Op 16 oktober zetten de geaillieerden de slotaanval op Woensdrecht in. Daarbij worden het dorp en de buurgemeente Hoogerheide zo goed als verwoest. Daarna zet de 4e Canadeze pantserdivisie een nieuwe aanval in, ditmaal in de richting van Roozendaal, Bergen op Zoom en Breda, om de rechterflank van de 2e infanteriedivisie te berschermen. Pas op 24 oktober is de toegang over land tot Zuid-Beverland volledig afgesloten. Drie dagen later nemen de Canadezen Bergen op Zoom in.
Ook Omroep Brabant schrijft in 2019 over de Zwarte Vrijdag op 13 oktober 1944 https://www.omroepbrabant.nl/nieuws/3079543/massale-aanval-bij-woensdrecht-loopt-uit-op-bloedbad-black-friday
V1 en V2 inslagen kaart Ossendrecht
Op https://www.vergeltungswaffen.nl/ vindt u dit kaartje. De grensovergang / tramhalte stond op de grensovergang van de Antwerpsebaan (Belgie) met de Zandvlietweg (Nederland). Ossendrecht werd zwaar getroffen door de Duitse V1 en V2 bommen. Overigens waren de meeste van deze bommen bedoeld voor Antwerpen. Zoals de onderstaande kaartje laten zien.
