Qatar – Qatar heeft de Europese Unie gewaarschuwd dat het zijn leveringen van vloeibaar aardgas (LNG) zal stopzetten als Brussel vasthoudt aan nieuwe regelgeving rond mensenrechten en milieubescherming in internationale toeleveringsketens. Maar voldoet Qatar eigenlijk wel aan onze mensenrechten en milieubescherming eisen?
499 woorden, 3 minuten
In een explosieve brief in Welt am Sonntag schrijft de Qatarese energieminister aan de Europese Commissie: “De staat Qatar en QatarEnergy zullen serieus alternatieve markten buiten de EU moeten overwegen voor ons LNG en andere producten – markten met een stabieler en zakenvriendelijker klimaat.” Daarmee gebruikt Qatar voor het eerst zijn positie als energiepartner om politieke druk uit te oefenen op Europese wetgeving. Samen met de VS en Rusland behoort Qatar tot de belangrijkste LNG-leveranciers van Europa. Het emiraat voorziet momenteel in ruim 10% van de Europese LNG-behoefte en de boodschap is duidelijk: wie onze voorwaarden niet accepteert, krijgt ons gas niet.
EU Richtlijn: Mensenrechten en Milieu centraal
De aanleiding voor het ultimatum is de nieuwe EU-richtlijn inzake passende zorgvuldigheid in het bedrijfsleven (CSDDD), die in 2024 werd aangenomen en vanaf juni 2026 van kracht wordt. Grote bedrijven worden verplicht om in hun volledige toeleveringsketen rekening te houden met mensenrechten en milieueffecten — ook in derde landen. Bij overtreding kunnen boetes tot 5% van de wereldwijde jaaromzet worden opgelegd.
Spagaat voor Rotterdam
De dreiging van Qatar heeft directe gevolgen voor Rotterdam. Vanaf 2026 zou Qatar via de nieuwe Qterminals jaarlijks tot 2 miljoen ton LNG aan Duitsland leveren — goed voor circa 3% van de Duitse gasvraag. Als bedrijven in Rotterdam zaken gaan doen met Qatar lopen zij het risico een boete te krijgen tot 5% van de wereldwijde jaaromzet, als Qatar uiteindelijk besluit om geen LNG te leveren aan Nederland dan zou dit de geplande afbouw van Russische gasleveringen vanaf 2028 onder druk zetten.
In 2023 nam QTerminals uit Qatar nog een meerderheidsbelang in de Rotterdamse Kramer Group. De terminal aan de Missouriweg zou vanaf 2026 als logistieke hub dienen voor LNG-leveringen aan onder meer Uniper, de Gasunie en Onyx Power. Via het naastgelegen goederentreinoverslagstation kunnen tankwagens richting Duitsland worden geladen.
Rotterdam en de golfregio: waterstof als alternatief
Begin 2025 bezocht havenwethouder Robert Simons nog Oman, Abu Dhabi en Dubai om te spreken over de energietransitie. Rotterdam wil namelijk kost wat het kost uitgroeien tot Europa’s waterstofhub, en samenwerking met de Golfregio is daarbij cruciaal. Tijdens de handelsmissie spraken Nederlandse bedrijven met Hydrom, OQGN en OQ Alternative Energy in Sohar over waterstofexport. In Abu Dhabi ontmoette de Holland Hydrogen Hub onder meer ADNOC, Fertiglobe en Masdar om te praten over blauwe en groene ammoniaktransporten naar Rotterdam. In Dubai presenteerden Nederlandse bedrijven hun offshore windprojecten en bezochten zij de Dubai Drydocks voor gesprekken met maritieme partners.
Slotvraag
De inzet van Qatar en andere Golfstaten in de energietransitie is evident. Maar hoe verhoudt die ambitie zich tot de eisen van de EU-richtlijn? Zijn mensenrechten en milieubescherming in Oman, Abu Dhabi en Dubai voldoende geborgd om als goede partners van Rotterdam en de rest van Nederland te worden beschouwd?